Akredytowane pomiary emisji hałasu do środowiska

Pomiary hałasu – czym są?

Pomiar hałasu to precyzyjna czynność mająca na celu określenie natężenia poziomu dźwięku
w danym środowisku. Podczas wykonywanych pomiarów hałasu do opisu poziomu natężenia dźwięku wykorzystujemy decybele (dB).
UWAGA! Decybel jest logarytmiczną skalą porównawczą, tzn. wartość podana w dB jest zawsze używana w odniesieniu do czegoś – mówi nam ile razy coś jest np. mocniejsze, większe, lub też mniejsze od pewnego poziomu zerowego.
Wartości wyrażane w decybelach odnoszą się do stosunku dwóch wielkości ciśnienia akustycznego P do pewnej wielkości odniesienia P₀

gdzie:
P_dB – wielkość P w decybelach,
log₁₀ – logarytm dziesiętny ,
P₀ – wielkość odniesienia.

Na przykład załóżmy, że chcemy pokazać na wykresie jak zmienia się pewna wielkość ciśnienia P:
P₀  = 1
P₁ = 10
P₂ = 100
P₃ = 1000
P₄ = 10000

Jeżeli naniesiemy wartości ciśnienia akustycznego na wykres (skala liniowa), to punkty P₁, P₂ i P₃ byłyby niezauważalne ze względu na największa wartością P₄. Zmieńmy dane na decybele wykorzystując wzór:

p₁  = 10 log (P₁/P₀) = 10 dB
i dalej
p₂ = 20 dB
p₃ = 30 dB
p₄ = 40 dB.

Dzięki logarytmicznej skali porównawczej jaką jest decybel możemy na jednym wykresie oznaczyć zarówno wartości bardzo ciche (u progu słyszalności człowieka), jak i wartości bardzo głośne np. start samolotu odrzutowego.

Przy pomiarze hałasu wykorzystuje się częstotliwościową charakterystykę korekcyjną A, która optymalizuje pomiar ze względu na charakterystykę słuchu człowieka.

Określenie natężenia poziomu dźwięku pozwala na dokonanie oceny spełniania norm dopuszczalnych charakterystycznych dla danego środowiska. Np. wewnątrz zakładu przemysłowego na badanym stanowisku pracy celem sprawdzenia wielkości narażenia pracowników na hałas zgodnie z PN-EN ISO 9612:2011 oraz PN-N-01307:1994 lub w środowisku zewnętrznym na terenie znajdującym się pod ochroną akustyczną celem sprawdzenia, czy badany zakład przemysłowy spełnia normy w zakresie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j.: Dz. U. z 2014 r., poz. 112).

Pomiar hałasu – jak przeprowadzić?

W zależności od zastosowanej metodyki pomiarowej pomiary hałasu przeprowadza się w różny sposób. Przykładowo pomiary emisji hałasu do środowiska, które wykonuje się zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U.z 2019 r. poz. 2286), Załącznik nr 7 – Metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu w środowisku pochodzącego z instalacji lub urządzeń, z wyjątkiem hałasu impulsowego, przebiegają w następujący sposób:

Charakter pracy zakładu

– zaczynamy od zapoznania się z charakterem pracy danego zakładu przemysłowego, ustalamy, czy zakład pracuje w trybie stałym w ciągu dnia i nocy. W momencie, kiedy okazuje się, że zakład pracuje w trybie zmiennym to pojawia się konieczność ustalenia wariantów pracy zakładu oraz czasów trwania poszczególnych wariantów.

Lokalizacja punktów pomiarowych

Kolejnym etapem jest prawidłowe usytuowanie punktów pomiarowych. Pomiary emisji hałasu do środowiska wykonujemy najczęściej na granicy terenów chronionych akustycznie, tzn. np. na granicy zabudowy mieszkaniowej. Cała sztuka podczas lokalizacji punktów jest wybranie takiego miejsca na granicy danego terenu chronionego akustycznie, gdzie oddziaływanie akustyczne z terenu zakładu jest największe. Gdy uda nam się określić odpowiednie miejsce to przed rozpoczęciem pomiaru musimy określić warunki pogodowe i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy pomiar jest aktualnie możliwy. Zgodnie z wymaganiami zawartymi w rozporządzeniu warunki pogodowe muszę mieścić się w następujących zakresach:

• temperatura od -10°C do 50°C,
• wilgotność od 25% do 90%,
• średnia prędkość wiatru do 5 m/s,
• ciśnienie atmosferyczne od 900 hPa do 1100 hPa.

Pomiar hałasu

Jeżeli warunki pogodowe są odpowiednie to możemy przystąpić do pomiarów, należy jednak pamiętać, iż monitoring warunków pogodowych prowadzimy podczas pomiarów w trybie ciągłym. Pierwszą czynność jaką należy wykonać przed właściwym pomiarem hałasu jest sprawdzenie miernika poziomu dźwięku za pomocą kalibratora akustycznego. Następnie możemy umieścić mikrofon na stelażu oraz przystąpić do pomiarów immisji. Pomiar hałasu wykonujemy na wysokości 4 m nad poziomem terenu. Czas trwania pojedynczej próbki pomiarowej jest zmienny, uzależniony jest od charakterystyki pracy zakładu oraz lokalnego tła akustycznego. Zazwyczaj stosuje się próbki 60-cio sekundowe. Uzyskane wartości zmierzone zapisuje się
w protokole z badań.

Opracowanie wyników

Po skończonych pomiarach zapisane wyniki z protokołu pomiarowego należy skorygować o zmierzony poziom tła akustycznego i wyliczyć równoważny poziom dźwięku wyznaczony dla czasu odniesienia tj. dla pory dnia LAeqD oraz pory nocy LAeqN.
Wyliczony poziom równoważny należy przyrównać do wartości dopuszczalnych dla pory dnia oraz pory nocy oraz umieścić na sprawozdaniu z badań. Sprawozdanie z badań oprócz podsumowania wyników zawiera szczegółowe informacje dotyczące miejsca wykonywania pomiarów, charakterystyki pracy badanego zakładu, warunków meteorologicznych, daty i godziny wykonywania pomiarów oraz wiele innych informacji.

Urządzenia wykorzystywane do pomiaru hałasu

W naszym laboratorium wykorzystujemy cyklicznie wzorcowany sprzęt pomiarowy z najwyższej półki. Między innymi posiadamy:

• Analizator dźwięku i drgań pierwszej klasy dokładności SVAN979
• Kalibrator akustyczny pierwszej klasy dokładności SV35AEN
• Stacja pogodowa Davis Vantage Vue
• Przymiar długości STANLEY
• Stelaż wysięgnikowy 8 m MANFROTTO

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku

TABELA 1

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami L_Aeq D i L_Aeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby

Lp.	Rodzaj terenu	Dopuszczalny poziom hałasu w [dB]
		drogi lub linie kolejowe 1)		Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu
		LAeq D przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom	LAeq N przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom	LAeq D przedział czasu odniesienia równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym	LAeq N przedział czasu odniesienia równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy
1	a. Strefa ochronna A uzdrowiskab. Tereny szpitali poza miastem	50	45	45	40
2	a.  Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnejb. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży2)c.  Tereny domów opieki społecznejd.  Tereny szpitali w miastach	55	50	50	40
3	a. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowegob. Tereny zabudowy zagrodowejc. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 2)d. Tereny mieszkaniowo-usługowe	60	50	55	45
4	Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców 3)	65	55	55	45

¹⁾ Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych.
²⁾ W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy.
³⁾ Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.

Ochrona przed hałasem

Rozumie się przez to zapewnienie jak najlepszego stanu akustycznego środowiska przez zmniejszanie poziomu hałasu, co najmniej do poziomu dopuszczalnego. Działanie te ma na celu ograniczenie ilości energii akustycznej wytwarzanej przez źródła hałasu, rozprzestrzeniania się jej, jak i przenikania do otoczenia gdzie przebywa człowiek. W przypadku, gdy dochodzi do ewidentnego przekroczenia standardów emisyjnych hałasu do środowiska przez np. Zakład przemysłowy, bądź występują podejrzenia ze strony pobliskich mieszkańców o niespełnianiu norm zawartych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, właściciel Zakładu przemysłowego zobowiązany jest do wykonania pomiarów emisji hałasu do środowiska, a następnie na podstawie wyników, jeżeli potwierdzą one przekroczenia norm emisyjnych, zobligowany jest do zredukowania hałasu przynajmniej do wartości dopuszczalnych, pod groźbą nałożenia kar grzywny, a nawet wstrzymania działalności przez np. lokalny Inspektorat Ochrony Środowiska.

Rodzaje hałasu

Hałas występujący powszechnie w środowisku ogólnym charakteryzuje się szerokim zakresem częstotliwości od 16 hz do 16 000 hz. W pewnych sytuacjach dominuje zakres częstotliwości słyszalnych, w innych infradźwiękowych lub ultradźwiękowych.

• Hałas przemysłowy– na hałas przemysłowy mają wpływ wszelkie rodzaju źródła znajdujące się na terenie zakładu przemysłowego, zarówno na otwartej przestrzeni(Punktowe źródła hałasu), jak i w budynkach(wtórne źródła hałasu). Punktowymi źródłami hałasu są np. wentylatory, centrale wentylacyjne, czerpnie powietrza, sprężarki itp. umieszczane zazwyczaj po za budynkiem. Wtórnym źródłem hałasu są obiekty budowlane( np. hale produkcyjne), w których hałas pochodzący z pracujących maszyn i urządzeń emitowany jest do środowiska przez ściany okna i drzwi. Źródłem hałasu są również prace dorywcze wykonywane poza budynkiem zakładu jak np. różnego rodzaju cięcie bądź kucie a także obsługa zakładów przez transport kołowy.
• Hałas drogowy– rodzaj hałasu, którego głównym źródłem są dźwięki emitowane przez silniki, układy wydechowe oraz napędowe pojazdów. Należy również dodać, że hałas wytwarzany jest również przez opory powietrza napotkane podczas poruszania się pojazdów oraz przez kontakt opon z podłożem. Na największą uciążliwość tego rodzaju hałasu jest człowiek mieszkający w dużych miastach lub przy drogach o wysokim dobowym natężeniu ruchu. W celu ograniczenia hałasu pochodzenia komunikacyjnego stosuję się różnego rodzaju środki ochrony przed hałasem. Najpopularniejszym z nich jest budowa ekranów akustycznych najczęściej wzdłuż dróg krajowych lub autostrad. Innymi środkami mającymi na celu zmniejszenie uciążliwości pochodzenia drogowego jest stosowanie na drogach specjalnych porowatych nawierzchni mającej zdolność pochłaniania hałasu.
• Hałas kolejowy– Generowanie hałasu przez poruszający się pociąg (lub inny pojazd szynowy) jest zjawiskiem niezwykle skomplikowanym, ze względu na dużą ilość jednostkowych źródeł, które tworzą ten rodzaj hałasu. Wielkość hałasu uzależniona jest głownie od: stanu technicznego maszyny, prędkości z jaką maszyna się porusza, stanu technicznego toru po jakim porusza się maszyna, wielkości maszyny (konkretnie chodzi tu o jej długość). Oddziaływania powstające na drodze oporów aerodynamicznych odgrywają mniej znaczącą role przy prędkości poruszania się pojazdu szynowego poniżej 250 km/h.
• Hałas lotniczy– Wszelkie statki powietrzne posiadające napęd silnikowy wyróżniają się bardzo wysokim poziomem emitowanego hałasu. Droga rozprzestrzeniania się fal dźwiękowych uniemożliwia budowę skutecznych środków ochrony przed tego rodzaju hałasem. Emisja tego hałasu obejmuje stosunkowo duże obszary, jednak największe oddziaływanie akustycznego na środowisko występuje na etapie startów oraz lądowań samolotów, dlatego hałas ten ma znaczenie miejscowe.

Wpływ hałasu na człowieka i środowisko

Oddziaływanie hałasu na człowieka jest zagadnieniem niezwykle złożonym, ponieważ dotyczy go równolegle na trzech różnych płaszczyznach: jako organizmu żywego analizowanego pod kątem biologicznych, jako jednostki obdarzonej intelektem oraz jako jednostkę należącą do określonej grupy społecznej.

Pewnym jest, że nadmierny hałas wpływa negatywnie na narząd słuchu, a może nawet doprowadzić do jego całkowitego uszkodzenia. Ponadto, istnieją liczne badania naukowe, które udowadniają negatywny wpływ hałasu na inne narządy wewnętrzne człowieka, w tym praca układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego oraz mięśniowo-stawowego.

Nadmierne narażenie na hałas wpływa również na stan psychiczny i emocjonalny oraz somatyczny człowieka, co w konsekwencji może doprowadzić do uszkodzenia układu nerwowego i psychiki. Objawami początkowo jest zmęczenie, senność, rozdrażnienie oraz wydłużony czas reakcji na bodźce zewnętrzne. Kolejnym stadium może być agresja, poczucie niepokoju oraz stres i wynikające z niego negatywne konsekwencję innych obszarów organizmu. Objawy te, jeżeli występują np. w miejscu pracy, to przyczynią się do spadku wydajności pracowniczej, a co za tym idzie, mogą doprowadzić do pogorszenia się relacji międzyludzkich oraz spadku pozycji zawodowej.

Negatywny wpływ na człowieka, oprócz dźwięków słyszalnych w zakresie częstotliwości 16 hz – 20 000 hz, mają również dźwięki niedostępne percepcji narządu słuchu człowieka: infradźwięki oraz ultradźwięki. Infradźwięki są to fale dźwiękowe w zakresie niskich częstotliwości < 16 hz, używane np. przez wieloryby do komunikacji na duże odległości. Ultradźwięki są to natomiast fale dźwiękowe w zakresie wysokich częstotliwości > 20 000 hz. Dźwięki z zakresu niesłyszalnego dla człowieka, są o tyle niebezpieczne, że człowiek może być nieświadomy ich oddziaływania.

Cena pomiaru

Cena pomiaru ustalana jest bardzo indywidulanie. W przypadku nawiązaniu stałej współpracy stosujemy duże rabaty cenowe. W przypadku zainteresowania przedstawieniem oferty prosimy zostawić wiadomość w formularzu kontaktowych – odezwiemy się do Państwa zwrotnie z przygotowaną ofertą!